วันนี้ถึงคิวของต้นโปรดที่บ้านอีกหนึ่ง กับไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็กที่ให้ดอกได้ตั้งแต่โคนต้นยันปลายยอด ดอกดกขาวพรูไปทุกกิ่ง ส่งกลิ่นหอมหวานไปทั่วบริเวณ สุดยอดไม้ดอกหอมที่ว่านี่ก็คือ ฟาเลเรีย ไม่ใช่มะลิต้น ไม่ใช่ธิดาพระบาท หรือสาวตะกั่วป่าที่มีขายกันทั่วไปในตลาด

กว่า 10 ปีแล้วที่ฟาเลเรียเติบโตอย่างสง่างาม แตกใบอ่อนจนกลายเป็นใบแก่สีเขียวเข้มมันวับ จากต้นแค่ครึ่งเอวในวันนั้น กลายเป็นไม้ดอกหอมที่หายากให้ดอกอลังการ สร้างความประทับใจให้กับผู้ที่ได้ผ่านมาพบเห็นในวันนี้… ต้นไม้ทุกต้นที่ได้เข้าบ้านมานั้นล้วนเป็นไม้สะสมที่เต็มไปเปี่ยมไปด้วยเรื่องราวความทรงจำดี ๆ มากมาย

ฟาเลเรีย เป็นชื่อทับศัพท์จากชื่อวิทยาศาสตร์ของเค้าที่มีชื่อว่า Phaleria clerodendron มีถิ่นกำเนิดมาจากป่าฝนในรัฐควีนส์แลนด์ ประเทศออสเตรเลีย มีชื่อที่เรียกทั่วไปหลายชื่อ ทั้ง Scented Phaleria, Scented Daphne (แดฟนี) หรือ Rosy Apple ชื่อเล่นที่ที่บ้านใช้เรียกกันคือ “น้องขาวดอกดก” ฮา ๆๆ เรียกกันมาเป็นสิบปีแล้วครับ เพราะเค้าขาวออฟไว์ (ขาวครีมอ่อน ๆ) ไปทุกกิ่งและดกเกินหน้าเกินตาต้นไหน ๆ ในบ้านจริง ๆ

ฟาเลเรียเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กที่สูงไม่เกิน 3 เมตรในบ้านเรา รัศมีพุ่มประมาณ 1.5 เมตร (ต้นในป่าต้นจะใหญ่กว่าต้นที่ปลูกเลี้ยงมากนะครับ สูงได้อีกเท่าตัวเลย) ต้นพันธุ์ที่เกิดจากการเพาะเมล็ดเติบโตไวมาก ถ้าเลี้ยงงาม ๆ เค้าสามารถสูงถึง 2 เมตรได้ในระยะเวลาเพียงไม่ถึงปี ต้นจะสูงชะลูดในช่วงแรก จึงต้องมีไม้ช่วยดามค้ำยันต้นจนกว่าลำต้นจะแข็งอวบขึ้นมา โดยหลังจากนั้นจะเริ่มแตกพุ่มและให้ดอกชุดแรกได้หลังจากที่ปลูกไปได้ประมาณ 2-3 ปี หรือเร็วกว่านั้นถ้าต้นสมบูรณ์ครับ

เมื่อเริ่มให้ดอกชุดแรก ๆ ดอกจะยังมีขนาดเล็ก แต่ทั้งขนาดและความดกของดอกจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามอายุของต้น ยิ่งต้นอายุมากขึ้น ดอกจะยิ่งใหญ่และดกขึ้นตามลำดับ โดยต้นอายุประมาณ 4-5 ปีก็เริ่มเต็มฟอร์มแล้ว เมื่อดอกยิ่งดก ก็จะสามารถพากลิ่นหอมหวนชวนรับประทานฟุ้งไปทั่วบริเวณเลยล่ะครับ กลิ่นของฟาเลเรียนั้นคล้ายครีมสับปะรด หรืออีกหนึ่งกลิ่นที่อาจจะช่วยให้ผู้อ่านจินจนาการถึงกลิ่นดอกของเค้าได้ก็คือเครื่องดื่มค็อกเทลรสหวานชนิดหนึ่งที่สายแอลกอฮอล์รู้จักกันดี อย่าง ปิญญาโกลาดา (Piña colada) ที่มีส่วนผสมของครีมมะพร้าวหรือกะทิและน้ำสับปะรด หอมฟุ้งจริง ๆ โดยเฉพาะตอนกลางคืน กลางวันก็ยังมีกลิ่นหอม เพียงแต่จะไม่ฟุ้งมากเท่านั้นครับ

การให้ดอกนั้น เมื่อพ้นหนาวก็จะเริ่มแทงตุ่มครับ ตูมประมาณ 2-3 อาทิตย์ก็จะบานพร้อมกันทั้งต้น อยู่แบบนั้นประมาณ 1 อาทิตย์แล้วโรยพร้อมกัน ผ่านไปอีก 3-4 อาทิตย์ก็จะบานอีกครั้งบริเวณช่อเดิมที่ร่วงโรยไป ออกดอกซ้ำ ๆ ไปเรื่อย ๆ จนหมดฝน ยิ่งได้น้ำฝนยิ่งให้ดอกบ่อย แต่ถ้าช่วงไหนฝนไม่ตก เราสามารถจำลองบรรยากาศโดยการอัดน้ำที่โคนต้นและใช้สายยางฉีดพ่นที่ใบที่ลำต้นให้ชุ่ม ๆ ได้นะครับ วิธีนี้ก็ช่วยให้ต้นเค้าสดชื่นและให้ดอกได้ดีเช่นเดียวกัน จึงนับว่าเป็นต้นไม้ที่มีฤดูออกดอกที่ยาวนานมากต้นนึงเลย เรียกว่า ออกดอกแทบจะทั้งปีก็ไม่ผิดครับผม

เห็นดก ๆ แบบนี้ หลาย ๆ คนเลยเข้าใจผิดว่าฟาเลเรียคือมะลิต้น ซึ่งจริง ๆ แล้วเป็นคนละต้นกันโดยสิ้นเชิง ไม่ได้เป็นญาติฝ่ายไหนกันเลยด้วย มะลิต้น ธิดาพระบาท สาวตะกั่วป่า หรือชื่อท้องถิ่นดั้งเดิมจริง ๆ แบบไม่อิงชื่อทางการค้าในตลาดต้นไม้คือ ต้นดำหรือพริก นั้นเป็นไม้ยืนต้นจากป่าพังงาทางใต้ของไทยในกลุ่มมะพลับ เป็นไม้ป่าที่ต้องปลูกที่ชื้นจัด ๆ จึงจะเติบโตได้ดีและมะลิต้นให้ดอกปีละครั้งในช่วงมีนาเมษา มะลิต้น (Diospyros brandisiana) นับเป็นไม้ไทยอีกต้นที่โตช้ามากแต่ก็ให้ดอกที่หอมเช่นกัน ถ้าบ้านใครชื้น ๆ แบบทางใต้ ต้นนี้ก็น่าปลูกนะครับ

กลับมาที่ฟาเลเรีย เค้าเป็นไม้ที่ปลูกเลี้ยงง่ายมากจริง ๆ ทนอากาศร้อนเมืองไทยได้ดีมาก ขึ้นได้ในดินสมบูรณ์ทั่วไปที่ชุ่มชื้นแต่ระบายน้ำดี น้ำไม่ขัง ถ้าลงดินหน้าฝนนี่โตไวมากเลยล่ะครับ แต่ในช่วงอากาศร้อนจนดินแห้ง อย่าลืมรดน้ำเค้านะครับ ให้ดีรดน้ำทุกเช้า อากาศร้อนแค่ไหนก็สู้ไหวครับ ในธรรมชาติเค้าเกิดในป่าฝนที่มีต้นไม้ยักษ์ใหญ่มากมาย ฟาเลเรียจึงสามารถโตได้ดีทั้งในที่รำไรใต้ต้นไม้ใหญ่ แดดครึ่งเช้า แดดครึ่งบ่าย หรือแม้กระทั่งกลางแดดจัดก็ไม่เป็นประเด็น ปรับตัวได้ดีเลิศ อายุถึง ต้นสมบูรณ์ได้ที่ ก็ให้ดอกสวย ๆ หอม ๆ ให้ผู้ปลูกได้ชื่นใจครับ

เรื่องปุ๋ยนั้น ถ้าดินบริเวณนั้นมีธาตุอาหารสมบูรณ์อยู่แล้ว อาจไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ยเพิ่มเติมมากก็ได้ครับ เพราะเท่าที่ดู ลงดินแล้วเค้าโตต่อได้สบายมาก แต่ถ้าอยากให้ใบงามสะพรั่ง ใส่ปุ๋ยปุ๋ยคอกรอบ ๆ บริเวณทรงพุ่ม สลับกับการให้ปุ๋ยเคมีสูตรเสมอบำรุงต้นได้เลยครับ

การขยายพันธุ์ที่ให้ต้นสมบูรณ์และแข็งแรงที่สุด คือการเพาะเมล็ด หลังจากที่เค้าให้ดอก เค้าจะติดผลสีแดงเข้ม ข้างในมี 1-2 เมล็ด และนอกจากการเพาะเมล็ด ยังสามารถตอนกิ่งได้นะครับ แต่กิ่งตอนจะไม่ได้ทรงพุ่มที่สวยงามเพราะเป็นกิ่งข้างไม่ใช่กิ่งกระโดง ต้นที่ได้จึงไม่ตั้งตรง ไม่สวยงามและระบบรากก็จะไม่แข็งแรงเท่าไม้เมล็ดครับผม

เรื่องโรคและแมลงถือว่าน้อยมากนะครับ อาจจะมีน้องหนอนมาทักทายบ้าง (นาน ๆ ที) หรือใบอาจเป็นจุดเหลืองเล็ก ๆ บ้างถ้าฝนตกหนักแล้วตามมาด้วยอากาศร้อนจัด ใช้แคปเทนพ่นตามสเต็ปปกติ แต่โดยทั่วไปแล้ว ต้นนี้ไม่มีอะไรมารบกวนครับผม

สุดท้ายนี้ อยากฝากให้ทุกคนดูแลตัวเองกันดี ๆ นะครับ ในยุคที่อะไรก็ดูฝืดเคืองไปซะหมด โควิดก็ทำพิษ อยู่บ้านปลูกต้นไม้รักษาเนื้อรักษาตัวกันให้รอดปลอดภัย ด้วยรักและเป็นห่วงจากใจ Akitia.com ครับ

ปล. ฟาเลเรีย เคยมีบางคนตั้งชื่อขึ้นมาเองว่า ผ่องพัชรินทร์ ดูเรียกยากเลย แนะนำให้เรียกทับศัพท์ว่า ฟาเลเรีย เป็นสากลดีครับผม

aKitia.Com สงวนลิขสิทธิ์รูปภาพและบทความทั้งหมดของบล็อกภายใต้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ประเทศไทย.